Ülkemizde gerçekleşen deprem dolayısı ile çok üzgünüz. Ülkemizin, insanlarımızın bu zorlu günlerinde onların yanında olmak istiyor, bu nedenle de yararlı olacağını düşündüğümüz işbu metni yayınlıyoruz.
Ülkemiz jeopolitik olarak fay hatları üzerinde bulunan bir ülkedir. Deprem kuşağında bulunan ülkemiz de her sene büyük veya küçük depremler yaşanmaktadır. Zararın büyüklüğüne bağlı olarak ülke çapında bu zararların karşılanması için 2001 yılında DASK yani açılımı ile “Doğal Afet Sigortaları Kurumu” kurulmuştur. DASK, Zorunlu Deprem Sigortası ile depremin ve deprem sonucu meydana gelen maddi zararları, poliçenizde belirtilmiş limitler dâhilinde parasal olarak karşılar. Ödenecek olan teminat bedeli her sene kurum tarafından güncellenir. Deprem sonucunda binanın tamamen veya kısmen hasar görmesi bu sigorta tazminatı talebi için yeterlidir.
DASK, Deprem sonucu meydana gelen bütün zararları kapsar; bunların içerisinde deprem sonucu meydana gelen toprak kaymaları, bina yıkılmaları, başka binaların diğer binalara vermiş olduğu zararlar, deprem sonucu meydana gelen yangınlar ve daha birçok zarar kalemi için, usulüne uygun olarak yapılacak olan bir bildirim ile zararları karşılamaktadır.
DASK’ın zarar tazmini için; zarar gören yapının tamamının zarar görmesine gerek yoktur. Kısmen meydana gelen zararlar da teminat kapsamındadır. Bir yapını tüm bağımsız bölümleri değil de yalnızca belli bir taşınmazın depremden zarar görmesi halinde, taşınmazı zarar gören konut sahibi zarar tazmini talebinde bulunabilmektedir.
Enkaz kaldırma işlemleri, kira kayıpları, ölüm ya da bedeni zararlar, deprem kaynaklı olmayan binanın kendi yapısıyla alakalı daha önce var olan hasarlarla ilgili tazminat talepleri DASK kapsamına girmemektedir. Belirtilen bu maddeler ile ilgili hasarlar için DASK’a ek olarak konut sigortaları yaptırılabilmektedirler.
Deprem sonrasında meydana gelen yıkılma ve taşınmazın tamamen ortadan kalkması halinde ödenecek sigorta bedelinin tespitinde, SİGORTA EDİLEN KONUTUN METREKARE BEDELİ VE METREKARESİNİN ÇARPILMASI SONUCU ELDE EDİLEN TUTAR ESAS ALINMAKTADIR. DASK’ın her yıl inşaat maliyetlerine göre belirlediği azami tutardaki teminat bedeli bulunmaktadur. Bu bedelin üzerinde kalacak zararlar için konut sigortaları devreye girmektedir. Şayet azami miktarı aşkın bir zarar söz konusu ise aşkın zarar Konut Sigortası var ise Konut Sigortası tarafından karşılanmaktadır.
Sigorta bedeli, sigorta edilen meskenin yapı tarzı için yayımlanan “Zorunlu Deprem Sigortası Tarife ve Talimatı“ kapsamında belirlenen metrekare bedeli ile aynı meskenin brüt veya yaklaşık yüzölçümünün çarpılması sonucu bulunur. Zorunlu deprem sigortası yapılan bir meskenin azami sigorta bedeli, 2023 yılı için yapı tarzı ayrımı yapılmaksızın en fazla 640.000 TL’dir. Dolayısıyla, zorunlu deprem sigortasına başvuru neticesinde 2023 yılı için en fazla 640.000 TL ödeme yapılabilir, bu tutarı aşan zararlar içinse diğer sorumlulara (müteahhitler vb.) gidilebilir.
DASK, ZORUNLU DEPREM SİGORTASI KAPSAMI DIŞINDA KALAN YERLER ;
Yine belirtmek gerekir ki; 2946 sayılı Kamu Konutları Kanunu’na tâbi olan veya kamu hizmet binası olarak kullanılan binalar ve bağımsız bölümler, Köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlarca köy yerleşik alanları ve civarında ve mezralarda yapılan binalar, Tamamı ticari veya sınai amaçla kullanılan binalar, Projesi olmayan ve mühendislik hizmeti almamış binalar, Taşıyıcı sistemi olumsuz yönde etkileyecek şekilde tadil edildiği veya zayıflatıldığı tespit edilen binalar (kolonların kesilmesi), taşıyıcı sistemi olumsuz yönde etkileyecek şekilde ilgili mevzuata ve projeye aykırı olarak inşa edilen binalar ve yetkili kamu kurumları tarafından yıkılmasına karar verilen binalar ile mesken olarak kullanıma uygun olmayan, bakımsız, harap veya metruk binalar zorunlu deprem sigortasının kapsamı dışındadır. Sigorta kapsamı dışında kalan bir yere yanlışlıkla zorunlu deprem sigortası yapılmışsa, sözleşme başlangıcından itibaren iptal edilir ve primin tamamı sigorta ettirene iade edilir.
DASK’A HASAR İHBARI NASIL YAPILIR?
DASK adına deprem sigortası poliçesini düzenleyen sigorta şirketine yazılı olarak hasar bildiriminde bulunulması gerekmektedir. Deprem sonrası oluşan hasarın bildirimi için en geç 15 günü içinde kuruma bildirim yapılması gerekmektedir. Bu bildirimde şu bilgiler yer almalıdır;Hasar Bildirimi (TC kimlik veya poliçe numarası ile)
(Burada meydana gelen zarardan kısaca bahsedilir.)
Güncel Tapu Bilgisi
(Tapu Sicil Kayıtlarına E-Devlet Sisteminden kolayca ulaşılabilmektedir.)
Zarar gören taşınmazın açık adresi ve irtibat bilgisi
DASK’IN ZARAR TESPİT VE TAZMİNAT DETAYLARI
Hasar ihbarının ardından olay yerine DASK adına görevli bağımsız hasar tespit uzmanları kamu görevlisi vasfıyla inceleme yapar. Belirlenen zarar sigorta eksperi tarafından raporlanır. Bu tespitlerin sonucunda belirlenen tazminat ödemeleri doğrudan DASK tarafından, hak sahibinin banka hesabına 1 ay içinde yatırılır. ÖDEMENİN SÜRESİNDE YAPILMAMASI HALİNDE YASAL YOLLARA BAŞVURULMASI TAVSİYE EDİLİR.
DASK POLİÇESİNDEN KAYNAKLI TAZMİNATTA ZAMAN AŞIMI
Dask veya zorunlu deprem sigortasına başvurularak tazminat alınabilmesi için; zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar. 13/05/2011 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren Zorunlu Deprem Sigortası Genel Şartlarının C.7 Zamanaşımı başlıklı maddesinde de; Sigorta sözleşmesinden doğan bütün taleplerin sözleşmenin sona ermesinden itibaren iki yılda zamanaşımına uğrayacağı hüküm altına alınmıştır.
DASK’A YANLIŞ BİLGİ VERİLMESİ SEBEBİYLE EKSİK ÖDEME YAPILMASI
DASK, sigorta sözleşmesini, sigorta ettirenin, rizikonun gerçek durumunu bildiren beyanına dayanarak yapar. Sözleşme düzenlenirken sigorta ettiren, meskenin brüt yüzölçümü, yapı tarzı, adresi, geçmiş depremlerde hasar durumu gibi bilgileri yanlış vermemiş olsaydı DASK sözleşmeyi daha fark şart ve bedelleri yapacakken yanlış bilgiler nedeniyle yapmadı ise DASK veya aracı sigorta şirketi durumu öğrendiği andan itibaren 15 gün içerisinde prim farkının ödenmesini sigorta ettirenden talep eder. Gerçeğe aykırı beyan halinde, DASK veya aracı sigorta şirketi durumu depremden sonra öğrenmiş ise tazminat, alınan prim ile alınması gereken prim arasındaki orana belirlenir. Yani tazminat miktarı ; azami miktar göz önüne alınarak sigorta edilen konutun metrekare bedeli x metrekaresi x alınan prim /alınması gereken prim formülü ile hesaplanır.
DASK’IN SÖZLEŞMEDEN CAYMASI
Sigorta ettirenin geçmiş depremlerdeki orta veya daha ağır hasar durumunu kasıtlı olarak beyan etmediği anlaşılırsa DASK, riziko gerçekleşmiş olsa bile sözleşmeden cayabilir. Bu durumda tazminat ödenmeyeceği gibi prim de iade edilmez.
DASK’IN SÖZLEŞMEYİ FESHETMESİ
Sigorta ettiren, sigorta süresi içinde sigortalı meskende mevzuata aykırı değişiklik yapmışsa DASK sözleşmeyi haklı olarak feshedebilir.
BİRDEN FAZLA ZORUNLU DEPREM SİGORTASI YAPILMASI
Aynı konut için aynı menfaat sahibi lehine birden fazla zorunlu deprem sigortası yaptırılmışsa zorunlu deprem sigortası sözleşmesi, başlangıcından itibaren iptal edilir ve primin tamamı sigorta ettirene iade edilir.
AYNI KONUTA, AYNI MENFAAT SAHİBİ LEHİNE BİRDEN ÇOK SİGORTA YAPILABİLİR Mİ?
Aynı konut için birden çok zorunlu deprem sigortası yaptırılamaz. Ancak, zorunlu deprem sigortası yapılan taşınmazın değeri 640.000 TL’nin üzerinde ise, zorunlu deprem sigortası yapılmış olmak kaydıyla, bu tutarın üzerindeki kısım için ihtiyari deprem sigortası yapılabilir.
KONUTUN SATIŞI HALİNDE YENİ MENFAAT SAHİBİ İÇİN ZORUNLU DEPREM SİGORTASI DEVAM EDER Mİ?
Sigorta süresi içinde menfaat sahibinin değişmesi halinde, sözleşme yeni menfaat sahibi ile devam eder. Bu durumda yeni menfaat sahibi, sigortaya ait devir zeyilnamesini yaptırmak ve satış işleminin tamamlanabilmesi için zeyilnameyi ilgili tapu müdürlüğüne ibraz etmekle yükümlüdür. Diğer hallerde ise sigorta ettiren ve sigortanın varlığını öğrenen yeni menfaat sahibi, durumu 15 gün içerisinde sözleşmeye aracılık yapan sigorta şirketine bildirmekle yükümlüdür.
DASK BİLDİRİMİ NEREYE VE NE İLE YAPILIR?
Sigorta ettiren, bildirimleri yazılı olarak DASK adına sözleşmeye aracılık yapan sigorta şirketine yapabilir. DASK veya adına yetkili kıldığı sigorta şirketi ise bildirimleri taraflara imza karşılığı elden verilen mektupla ya da sigorta ettirenin poliçede gösterilen adresine veya bu adres değişmişse, son bildirilen adresine yazılı olarak yapabilir. DASK tarafından yapılan ihbarlar, postaya veya notere verildiği tarihten itibaren hüküm ifade eder.
ZORUNLU DEPREM SİGORTASINA İLİŞKİN TAHKİM VE DAVA SÜRECİ;
zorunlu deprem sigortasına başvuru neticesinde sorumlulukların yerine getirilmemesi durumunda sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıklarla ilgili olarak Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurulabilir. Şartların getirisi yada menfaat sahibi talebi nedeniyle işbu uyuşmazlıklara ilişkin tazminat davaları da açılabilir. Bu durumda DASK’ın bulunduğu veya rizikonun gerçekleştiği yer ticaret mahkemelerinde DASK aleyhine dava açılabilir. DASK ise davalının ikametgahının bulunduğu yer ticaret mahkemelerinde sorumlular aleyhine dava açabilir.
AVUKAT SEDA KOYUN